• 10.10.2025
• 13

4-5 YAŞ GELİŞİM ARALIĞI

Çocucğum 4 Yaşındayken Neler Yapabilir?

* Fiziksel-Motor:

Tek ayak üzerinde durabilir, ip atlayabilir.

Makas kullanabilir, çizgiler içinde kesme yapabilir.

Daha bağımsız giyinebilir ve tuvalet alışkanlıkları gelişir.

* Bilişsel:

Sayıları daha iyi sayar ve basit toplama çıkarma kavramlarına başlar.

Hayal gücü oyunları gelişir, rol yapma oyunlarına katılır.

Zaman kavramına dair başlangıç anlayışı olur.

* Sosyal-Duygusal:

Arkadaşlık ilişkileri güçlenir, grup oyunlarında yer alır.

Duygusal farkındalık artar, empati kurabilir.

Bağımsız hareket etmek ister, sınırları test eder.

* Dil:

Daha karmaşık cümleler kurabilir.

Hikaye anlatımı becerisi gelişir.

Duygularını sözlü olarak daha iyi ifade eder.

Çocuğum 4 Yaşaındayken Neler Yapabilirim?

Grup oyunlarına ve arkadaş buluşmalarına fırsat verin.

Yaratıcı oyun ve sanat etkinlikleri ile hayal gücünü teşvik edin.

Kuralları net, tutarlı ve nazikçe uygulayın.

Kendi kendine yetme becerilerini destekleyin, basit sorumluluklar verin.

Kitap okuma alışkanlığına devam edin, birlikte hikayeler oluşturun.

Çocuğum 5 Yaşındayken Neler Yapabilir?

* Fiziksel-Motor:

Koşma, zıplama, top oynama gibi beceriler gelişir.

İnce motor beceriler gelişir; kalem tutma, yazı çalışmaları başlar.

Kendi bakımını daha bağımsız yapar.

* Bilişsel:

Renkleri, şekilleri, sayıları iyi tanır.

Basit matematik ve okuma kavramlarına ilgi duyar.

Problem çözme ve mantık yürütme becerileri gelişir.

* Sosyal-Duygusal:

Grup içinde rol almaya başlar.

Arkadaşlık ilişkileri daha derinleşir.

Kuralları anlamaya ve uygulamaya istekli olur.

* Dil:

Karmaşık cümleler kurar.

Hikayeleri detaylı anlatabilir.

Sorular sorar, kendini iyi ifade eder.

Çocuğumla Hangi Kitapları Okumalıyım?

4 Yaş

“Uçan Sınıf” – Erich Kästner (Çocuklara uyarlanmış versiyonu)
Arkadaşlık, dayanışma ve okul hayatı.

“Keloğlan Masalları” – Kolektif
Geleneksel masallar, hayal gücünü geliştirir.

“Şeker Portakalı” – José Mauro de Vasconcelos (Çocuk uyarlaması)
Sevgi, dostluk ve empati üzerine.

5 Yaş

“Masal Masal İçinde” – Kolektif
Klasik masalların derlemesi.

“Momo” – Michael Ende (Çocuk versiyonu)
Zaman ve arkadaşlık üzerine düşündüren hikaye.

“Çocuk Kalbi” – Edmondo De Amicis (Uyarlama)
Duygusal ve ahlaki değerler.

Çocuğum Hangi Oyuncaklar İle Oynamalı?

 3-5 yaş: Rol yapma, sosyal becerileri destekleyen oyuncaklar, yapbozlar, basit masa oyunları önerilir.

!Oyuncaklar, çocuğun gelişimini destekleyen önemli araçlardır. Yaşa uygun oyuncaklar, motor becerilerden bilişsel gelişime kadar pek çok alanda fayda sağlar.

!Yaş grubuna uygunluk çok önemlidir. Örneğin, bebekler için yumuşak dokulu, güvenli ve küçük parçalar içermeyen oyuncaklar tercih edilmelidir. Daha büyük çocuklar için ise yaratıcılığı ve problem çözme becerilerini geliştiren oyuncaklar önerilir.

!Oyuncak seçerken çocuğun ilgi alanları ve gelişim ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sayede çocuğun motivasyonu ve öğrenme isteği artar.

!Oyuncaklar aracılığıyla sosyal beceriler de gelişir. Paylaşma, iş birliği ve iletişim gibi yetiler oyun yoluyla pekişir.

!Basit ve doğal oyuncaklar önerilir. Fazla karmaşık ve elektronik oyuncaklar yerine, çocukların hayal gücünü kullanabileceği bloklar, bebek beşiği gibi klasik oyuncaklar tercih edilir.

Çocucğumla Hangi Oyunları Oynayabilirim ?

4 Yaş:

Makasa Alıştırma: Güvenli makasla kağıt kesme ve yapıştırma etkinliği.

Renk ve Şekil Eşleştirme: Kartlar veya oyuncaklarla renk ve şekilleri eşleştirme oyunu.

5 Yaş:

Denge Oyunu: Tek ayak üzerinde durma ya da ip üstünde yürüyormuş gibi yürüme.

Sayı Sayma Yarışı: Basit sayma oyunları oynayın, örneğin kaç tane topu sepete koyabiliriz?

Ebeveyn Olarak Hangi Kitapları Okumalıyım?

1. Bütün Beyinli Çocuk (The Whole-Brain Child) – Daniel J. Siegel & Tina Payne Bryson

Konu: 12 basit stratejiyle çocuğun beyninin hem duygusal hem mantıksal kısmını dengeli geliştirme yolları.

Neden uygun? 0–5 yaş beynin en hızlı geliştiği dönem, bu kitap yaşa uygun iletişim teknikleri sunuyor.

2. Sakin Ebeveyn, Mutlu Çocuk (Peaceful Parent, Happy Kids) – Dr. Laura Markham

Konu: Bağ kurarak disiplin ve duygusal regülasyon.

Neden uygun? Öfke krizleri, paylaşma sorunları ve kardeş kıskançlığı gibi erken dönem durumlarına çözüm sunuyor.

3. Oyun Oynama Sanatı – Lawrence J. Cohen (Playful Parenting)

Konu: Oyunu, çocuğun dilini ve sorun çözme aracını olarak kullanmak.

Neden uygun? 0–5 yaşta öğrenmenin en doğal yolu oyundur.

4. Çocuğunuzla Birlikte Büyümek – Naomi Aldort

Konu: Koşulsuz kabul ve özgüven geliştirme yolları.

Neden uygun? Özellikle 2–5 yaş arası bağımsızlaşma sürecinde ebeveynlere rehberlik ediyor.

5. Montessori Yöntemiyle Erken Çocukluk Eğitimi – Tim Seldin

Konu: Evde Montessori yaklaşımıyla basit etkinlikler ve düzenlemeler.

Neden uygun? 0–5 yaş çocukları için materyal ve ortam önerileri içeriyor.

6. Beni Anla – Özgür Bolat

Konu: Çocuğun duygusal ihtiyaçlarını fark etme ve bağ odaklı ebeveynlik.

Neden uygun? Türk kültürüne uygun örneklerle desteklenmiş.

7. Çocuğumla Oynuyorum – Hatice Kübra Tongar

Konu: Evde uygulanabilecek oyun ve etkinlikler.

Neden uygun? 0–5 yaş için gelişim alanlarına göre sınıflandırılmış oyun örnekleri var.

8. Çocuğunuzun İlk 6 Yılı – Haluk Yavuzer

Konu: 0–6 yaş çocuğun fiziksel, bilişsel, sosyal gelişimi; ay ay gelişim; tuvalet eğitimi, beslenme ve oyun önerileri.

Neden uygun? Türkiye’deki aile yapısına uygun, pratik tavsiyeler içeriyor.

9. Çocuk Eğitimi El Kitabı – Haluk Yavuzer

Konu: Anne-baba tutumları, disiplin yöntemleri, çocukla iletişim.

Neden uygun? Erken çocukluk döneminde sağlıklı sınır koyma ve sevgi dengesini anlatıyor.

10. Ana-Baba ve Çocuk – Haluk Yavuzer

Konu: Anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik gelişimine etkisi.

Neden uygun? Ebeveyn farkındalığını artırıyor, olumsuz davranışların kökenini açıklıyor.

11. Çocuk Psikolojisi – Haluk Yavuzer

Konu: 0–18 yaş gelişim dönemleri; erken çocukluk için problem davranışlar ve çözümleri.

Neden uygun? Bilimsel temelli, geniş kapsamlı bir rehber.